Deze column is gepubliceerd op 17 november 2012 in het Parool
“Mevrouw de voorzitter.” Afgelopen dinsdag, op Nederland 1, leest Mark Rutte de regeringsverklaring in de Tweede Kamer. Inderdaad, hij leest evident. Bij deze begroeting kijkt hij heel even vaag de zaal in. Al bij het laatste woord tuurt hij nadrukkelijk op zijn papier. Hij begroet dus zijn eigen tekst, niet de voorzitter.
Dan gebeurt er iets wat we vaker zien in de Kamer. Blijkbaar heeft Rutte zijn presentatie niet of slecht voorbereid. Hij is daardoor helemaal afhankelijk van de zinnen, die voor zijn neus op papier staan. Effect: het kijken naar die tekst wordt zijn hoofddoel, het kijken naar zijn publiek komt op de tweede plaats. De camera, die hem recht van voren in beeld brengt, laat mooi zien wat hij doet: het hoofd gaat naar beneden, richting tekst. De romp buigt naar voren. Vervolgens pakt hij met beide knuisten zijn katheder stevig vast. Aan weerskanten een hand, de ellebogen iets naar buiten. De impressie van een baviaan, die zich groot maakt om te imponeren.
De premier weet blijkbaar niet dat hij dit doet, want deze houding van de bluffende baviaan zet hij meerdere keren per minuut neer. Wat zijn serieus bedoelde presentatie nogal lachwekkend maakt. Een circusact in plaats van een gloedvol betoog.
Dit pleit er voor, dat Rutte een presentatie als deze even terugkijkt. Welke ongewenste gewoontes zijn er ingeslopen?
Nu heeft Rutte een extra handicap: zijn tekst. Die is ongeschikt om met verve te presenteren. Dat begint al bij de opening. Hij leest: “Voordat ik inga op het karakter en de plannen van het nieuwe kabinet, passen mij allereerst een aantal woorden van dank.” Een onmogelijke presentatiezin. Hij is zo lang, dat Rutte geen andere keuze heeft dan vrijwel voortdurend op zijn briefje te kijken. Een goede tekstschrijver maakt daar bijvoorbeeld van: “Ik ga zo in op karakter en plannen van het nieuwe kabinet. Eerst een paar woorden van dank.” Door de zin op te knippen en woorden te schrappen, wordt de tekst letterlijk overzichtelijker. En kan Rutte gemakkelijker opkijken, handen mooi los op het katheder.